Kilka słów o przemocy
Przemoc to jednorazowe albo powtarzające się umyślne działanie lub zaniechani naruszające prawa lub dobra osobiste osób w rodzinie w szczególności narażające te osoby na niebezpieczeństwo utraty życia, zdrowia, naruszające ich godność, nietykalność cielesną, wolność, w tym seksualną, powodujące szkody na ich zdrowiu fizycznym lub psychicznym,
a także wywołujące cierpienia i krzywdy moralne u osób dotkniętych przemocą
Cechy charakteryzujące przemoc:
- Intencjonalność – przemoc jest zamierzonym działaniem człowieka, ma na celu kontrolowanie i podporządkowanie osoby doznającej przemocy;
- Nierównomierność sił – w relacji jedna ze stron ma wyraźną przewagę;
- Naruszenie prawa i praw osobistych – osoba podejrzana o stosowanie przemocy narusza podstawowe prawa osoby doznającej przemocy, np. poprzez naruszenie prawa do nietykalności cielesnej;
Powoduje ból i cierpienie – osoba podejrzana o stosowanie przemocy naraża zdrowie
i życie osoby, która doznaje przemocy. Poprzez doświadczenie uszczerbku na zdrowiu fizycznym i psychicznym sprawia, że osoba doznająca przemocy ma mniejsze zdolności do samoobrony
Wyróżnia się następujące kategorie przemocy:
- Przemoc gorąca
To gwałtowny wybuch tłumionych emocji, złości, frustracji itp., który powoduje agresywne zachowania. Często przyczyny kumulowania trudnych emocji osób, wobec których istnieje podejrzenie, że stosuje przemoc tkwią gdzie indziej, np. stres lub konflikty w pracy, problemy finansowe itp. Osoba podejrzana o stosowanie przemocy nie może sobie poradzić ze swoimi problemami i odreagowuje je na członkach swojej rodziny. Podstawą przemocy gorącej jest wybuch skumulowanej złości, którą osoba stosująca przemoc rozładowuje w aktach bezpośredniej agresji fizycznej lub psychicznej. Osoba która stosuje przemoc jest przekonana o swojej bezkarności
i bezbronności osoby, która doznaje przemocy. Czasami po ataku furii osoba, która dokonuje aktów przemocy ma poczucie winy i podejmuje próby naprawienia wyrządzonych szkód.
- Przemoc chłodna
W porównaniu do przemocy gorącej ten rodzaj przemocy nie przejawia się występowaniem tak gwałtownych emocji i agresywnych zachowań osoby stosującej przemoc, który sprawia wrażenie spokojniejszego lub bardziej kontroluje swoje emocje i zachowania. Przemoc chłodna przyjmuje często postać autorytarnego traktowania dorosłych członków rodziny lub rygorystycznego wychowywania podopiecznych. Osoba stosująca przemoc znajduje usprawiedliwienie swoich czynów, a przemoc wykorzystuje do realizacji swoich celów. Niezwykle istotnym źródłem przemocy jest głęboko ukrywane i dotkliwe poczucie niemocy fizycznej lub psychicznej, które osoba stosująca przemoc stara się zatuszować. Często przemoc chłodna związana jest z działaniami osób, które stosują przemoc będących pod wpływem alkoholu, gdyż alkohol osłabia racjonalną kontrolę i nasila gotowość do reagowania złością i agresją.
- Fizyczna – naruszanie nietykalności fizycznej
Przemoc fizyczna jest intencjonalnym zachowaniem powodującym uszkodzenie ciała lub niosącym ryzyko jego uszkodzenia, np. popychanie, szarpanie, ciągnięcie za uszy lub włosy, szturchanie, klapsy, kopanie, bicie ręką lub pięścią, uderzenie w twarz, czyli tzw. „policzek”, duszenie, krępowanie ruchów, itp.
- Psychiczna – naruszanie godności osobistej
Przemoc psychiczna zawiera przymus i groźby, np. obrażanie, wyzywanie, osądzanie, krytykowanie, straszenie, szantażowanie, grożenie, ujawnianie sekretów, czytanie cudzej korespondencji, szydzenie z poglądów, przekonań religijnych innych osób, itp.
Przemoc psychiczna jest najczęstszą formą przemocy i jest trudna do udowodnienia, gdyż nie pozostawia widocznych śladów, tak jak, np. podbite oko, siniaki, zadrapania na ciele, które widoczne są podczas stosowania przemocy fizycznej.
- Seksualna – naruszanie intymności
Przemoc seksualna polega na zmuszaniu osoby do aktywności seksualnej wbrew jej woli, kontynuowaniu aktywności seksualnej, gdy osoba nie jest
w pełni świadoma. Przymus może polegać na bezpośrednim użyciu siły lub emocjonalnym szantażu, kiedy np. osoba doznająca przemocy boi się odmówić aktywności seksualnej.
- Ekonomiczna – naruszanie własności
Przemoc ekonomiczna polega na celowym niszczeniu czyjejś własności, pozbawianiem osoby, która doznaje przemocy środków lub stwarzaniem warunków,
w których nie są zaspokojone niezbędne potrzeby życiowe, np. niszczenie rzeczy, używanie rzeczy osobistych bez pozwolenia, kradzież, zabieranie pieniędzy, dysponowanie czyjąś własnością, zaciąganie pożyczek itp.
- Zaniedbanie – naruszanie obowiązku do opieki ze strony osób bliskich
Zaniedbanie jest formą przemocy ekonomicznej i oznacza takie zachowania jak: pozbawienie środków na utrzymanie, pozbawienie jedzenia, ubrań, brak pomocy podczas choroby, uniemożliwienie dostępu do miejsc zaspokojenia podstawowych potrzeb, np. kuchni, łazienki
Cykl przemocy